سفارش تبلیغ
صبا ویژن
همانا خدا را بندگانى است که آنان را به نعمتها مخصوص کند ، براى سودهاى بندگان . پس آن نعمتها را در دست آنان وا مى‏نهد چندانکه آن را ببخشند ، و چون از بخشش باز ایستند نعمتها را از ایشان بستاند و دیگران را بدان مخصوص گرداند . [نهج البلاغه]
لوگوی وبلاگ
 

آمار و اطلاعات

بازدید امروز :3
بازدید دیروز :8
کل بازدید :64200
تعداد کل یاداشته ها : 86
103/1/31
3:2 ع

   شیوه میرزای کلهُر بعد از هزار و دویست و هشتاد و شش پدیدار شد و شکل آشکارتری به خود گرفت. البته راجع به آنچه که به میرزا به جهت کوچک نویسی شاکله حروف نسبت می دهند به نوعی اغراق صورت گرفته زیرا قبل از او نیز درآثار بزرگانی نظیر باباشاه اصفهانی، علیرضا عباسی، میرعماد الحسنی (خصوصاً آثار اواخر عمرش)، محمد صالح اصفهانی و سایرین دیده می شود که خود میرزا قدر به یقین از روی آنها مشق کرده و حتی سفری نیز برای دیدن آثار میرعماد در تکیه میرفندرسکی به اصفهان داشته است.

     قدر مسلم میرزا تغییراتی عمده درکرسی کتابت به وجود آورد و ضخامت حروف را بیشتر کرد اما در باب کوچک نویسی قبل از او این کار را کرده بودند.

     میرزا تیزی و تندی حروف را گرفت و ضخامت دندانه ها  را بیشتر کرد. فاصله اتصالات حروف را  تقلیل داد، مواصلات را چاق تر گرفت و همه اینها به جهت تسریع در امرکتابت بود (راهجری، 1368).

     دوایر و کشیده ها را یک پرده بالاتر از خط کرسی قرار داد و راحت نویسی و بی تکلفی را سرلوحه کار خود ساخت و نظم حاکم بر خط نستعلیق پیش از خود را با چیره دستی تمام به روانی و راحتی بدل کرد به طوری که شیوه وی به سهل و ممتنع شهرت دارد ( امیر خانی، 1368).

    به هرحال شیوه میرزا شیوه ای سهل و آسان برای هنر جویان و مبتدیان و به جهت راحت خوانی شیوه ای عامه پسند بوده و همین امتیاز با توجه به شرایط جامعه آن روز، عاملی مؤثر در ترویج و گسترش این سبک بوده است.

      در تراش قلم، میرزا با درایت تام میدان قلم را کوتاه و قط قلم را محرف تر گرفت و به ضخامت  قلم به نسبت دانگ آن افزود یعنی قلم های مشقی را با ضخامت بیشتر و قلم کتابت را با ضخامت کمتری تراش داد. لبه چاقو را هنگام قط زدن به صورت مایل گرفت، چنانکه مرحوم استاد فرادی خود نقل می کند که قلمهای میرزا را نزد استاد بوذری دیدم وبه دقت مورد بررسی قرار دادم که متوجه شدم برای اقلام کتابت پشت قلم را جهت استحکام بر نمی داشته ولی جلو زبانه قلم از طرف وجه بیشتر برمی داشته که نازک تر شود (فرادی، 1368).

 استاد امیرخانی درباب کیفیت تراش قلم میرزا چنین می فرماید: "از امتیازات مخصوص میرزا که مورد اتفاق اساتید و صاحب نظران است نحوه قلم تراشی میرزاست که نتیجه هوشمندی و تجربه چاپ سنگی او می تواند باشد. کلهُر انحراف زبانه قلم را زیادتر کرد و از حالت (جزم= مستوی) یا متوسط به متوسط مایل به محرف تغییر دادکه سرعت تحریر را تأمین کند و نتیجه طبیعی آن ایجاد دور بیشتر در خط است" ( امیر خانی، 1368).

 نکته ای که باید بدان اشاره کرد و احتمالاً میرزا بدان مبادرت می کرده قط بسیار کمی بوده که از داخل قلم برای تأمین ضخامت ایجاد می کرده است.

      مرکب چاپ مرکبی بسیار نامرغوب بوده و میرزا از این بابت در حاشیه بعضی از آثارش گله مندی خود را ابراز کرده است. مرحوم استاد فرادی در باب تأمین کننده مرکب می فرماید: "میرزا جهت جاری شدن مدام مرکب شکافی در قلم ایجاد می کرده و موئی در شکاف آن می گذاشته تا هم سرعت کتابت را کند نکند و هم جریان مرکب دچار مشکل نشود" (فرادی، 1368).

    عظمت شخصیتی و ابعاد علمی و هنری میرزا برکسی پوشیده نیست. وی در طول عمر پرخیر و برکتش بالغ بر بیست اثر ارزشمند را کتابت کرد که نبوغ و خلاقیت وی را درجامعه هنری به اثبات می رساند.